بلاگ رادیو کودک

گفتار درمانی زوشی درمانی برای بهبود و برطرف کردن اختلالات گفتار، درک زبان و همچنین درمان اختللات بلع میباشد. در سایت رادیو کودک چندین مقاله درمورد گفتار درمانی و موضوعات مرتبط به آن در صفحه ی مقالات گفتار درمانی کودکان قرار داده شده است.

به خاطر داشته باشید اگر احتیاج به درمان اختلالات گفتاری دارید بهترین کار مراجعه به درمانگر مربوطه و درمان اصولی مشکل است و به هیچ وجه به تنهایی اقدام به درمان کودک خود ننمایید.

سن مناسب کودک برای گفتار درمانی

کودکان و خردسالان نوپا با انواع روش ها، گفت و گو و معاشرت خود را آغاز می‌کنند. بعضی ها در یک دقیقه بسیار صحبت کرده و برخی کم حرف‌تر هستند. هم‌چنین بعضی کودکان در ابتدا تنها کلمات کلیدی مانند: بله یا نه، را یاد می‌گیرند، در حالی که به نظر می رسد برخی دیگر کلمات بیشتری می آموزند.

این تفاوت در یادگیری کودکان، راه حل مناسب برای قضاوت و مشخص کردن مشکلات گفتاری در آن‌ها نخواهد بود. با این حال توجه به روند رشد گفتاری کودک و تشخیص نیاز آن به گفتار درمانگر، همچنین تعیین سن مناسب کودک برای گفتار درمانی برای والدین کمی دشوار است.

بعضی از والدین نسبت به گفتار درمانی مطمئن نیستند، اما باید بدانید که گفتار درمانی یک منبع فوق العاده است. رفتن نزد گفتاردرمانگر به این معنا نیست که مشکلی اساسی وجود دارد. این فقط یک راه و ابزار موثر برای کودک شماست که بتواند از توانایی های خود برای برقراری ارتباط و بیان کلمات استفاده کند. گفتار و زبان به طور ذاتی با دیگر انواع راه‌های برقراری ارتباط اجتماعی، مرتبط هستند.

بسیاری از والدین فراموش می کنند که با توجه به نشانه های رفتاری و زبانی کودک خود در سه ماهگی، می‌توانند متوجه مشکلات گفتاری او شوند. مهم است به یاد داشته باشید که گفتار درمانی می‌تواند یک اصطلاح گمراه کننده باشد. گفتار درمانگر در حقیقت به تمام جنبه های ارتباطی از جمله ارتباطات غیر کلامی نیز کمک می‌کند و این مسئله صرفا منحصر به مشکلات گفتاری و کلامی نخواهد بود.

عموما کودکان در سن ۱۲ ماهگی صحبت کردن را آغاز می کنند. گاهی نیز در حدود ۱۸ ماهگی حرف زدن را شروع خواهند کرد و این مسئله جای نگرانی ندارد. قبل از یک سالگی کودک می‌تواند صحبت دیگران را درک کند و در ۱۸ ماهگی کودک می‌تواند از کلمات به صورت جمله بندی استفاده نماید.

در حالت کلی تا سن ۴ سالگی شاهد رشد گفتاری کودک و بهبود توانایی های او خواهیم بود. در ادامه مطلب برای ارزیابی کودک و تشخیص نشانه‌های مشکلات گفتاری در آن، توانایی های رفتاری و گفتاری کودک را در سنین مختلف توضیح خواهیم داد.

۰ تا ۳ ماهگی:

در سه ماه اول کودک باید لبخند بزند و یا به سادگی نسبت به صحبت کردن دیگران واکنش نشان دهد. همچنین کودک برای برقراری ارتباط از تماس چشمی بهره می برد. در این سن کودک به صداها واکنش نشان داده و می تواند صدای والدین خود را تشخیص دهد. همچنین با تغییر صدای گریه، خواسته های خود را بیان می‌کند.

در صورت عدم برقراری تماس چشمی و یا لبخند نزدن، والدین باید نسبت به روند رشد گفتاری کودک خود توجه بیشتری نشان دهند.

چهار تا شش ماهگی:

بین ۴ تا ۶ ماهگی نوزادان با آوا و نت های صدا خود را آزمایش کرده تا بتوانند با دیگران ارتباط برقرار کنند. در حقیقت صداهای نامفهومی مانند گوگو یا کوکو از خود در می آورند. در این سن کودک هنگام هیجان یا ناراحتی صدای خود را تغییر داده و نسبت به تغییر صدای اطرافیان عکس العمل نشان می‌دهد.

کودک به وسایل بازی صدادار و موسیقی توجه بیشتری نشان داده و هنگام بازی و در زمانی که تنهاست صداهای خاصی از خود ایجاد می کند. چنانچه در این سن، کودک آوایی بیان نکند، بهتر است والدین به یک گفتار درمانگر مراجعه نمایند.

۷ تا ۱۲ ماهگی:

در این سن کودکان صداهای اطراف را با دقت گوش داده و تحلیل می کنند. علاوه بر آن کلماتی مانند: ماما یا بابا را کم کم می‌آموزند و توانایی ارتباط با دیگران در آنها بیشتر می‌شود. همچنین به بازی های مختلف مانند: بازی داکی علاقه پیدا می‌کنند و با حرکات بدن با دیگران ارتباط برقرار کرده و به آنها پاسخ می‌دهند. اگر فرزند شما به طور قابل توجهی ساکت‌تر از همسالان خود باشد باید به آن توجه کرده و از گفتار درمانگر کمک بگیرید.

در حالت کلی کودک بین ۳ تا ۱۲ ماه باید با صدای بلند، حرکات و بازی کردن، به برقراری ارتباط با دیگران بپردازد. اگر چنین نیست بهتر است هر چه زودتر برای برطرف کردن مشکل، به گفتار درمانگر مراجعه کنید.

۱۲ تا ۱۸ ماهگی:

در این مرحله معمولا کودکان انتظار دارند که اولین کلمات خود را یاد بگیرند. واژگان آنها بسیار محدود بوده اما باید بتوانند حداقل چند کلمه را بیان کنند. در این مرحله انتظار می‌رود که کودک از حرکات زیادی استفاده کند. مانند: اشاره کردن یا تکان دادن سر خود، و نیز فعالانه با دیگران ارتباط برقرار نماید.

۱۸ تا ۲۴ ماهگی:

تا سن دو سالگی دایره واژگان کودک گسترش یافته و کودکان باید به طور منظم کلمات جدید را یاد بگیرند. همچنین از ترکیب کلمات در کنار هم استفاده کنند. در این سن کودک هنوز نمی تواند جملات را به صورت کامل تشکیل دهد، اما تا اندازه‌ای متوجه خواهد شد که می‌تواند برای انتقال یک پیام مانند: اسباب بازی من، کلمات را با هم ترکیب کند.

کودک در این سن نسبت به سوالات دیگران واکنش نشان داده و مفهوم سوالات ساده را متوجه می‌شود. همچنین علاقه دارد به شعر و داستان گوش دهد. تا سن ۶ سالگی تلفظ اشتباه کلمات بسیار طبیعی است اما شما باید صحبت فرزند خود را بدون هیچ گونه مشکلی متوجه شوید. چنانچه کودک در اغلب اوقات به دشواری منظور خود را برساند، باید به یک گفتار درمانگر مراجعه کنید.

۲ تا ۴ سالگی:

در این سن کودک از ترکیب کلمات برای بیان منظور خود استفاده کرده و عبارات دو بخشی را متوجه می‌شود. همچنین با نام بردن یک شی به دنبال آن می‌رود. در این مرحله باید مشخص شود که آیا فرزند شما مشکلات گفتاری دارد یا خیر؟ شاید یکی از نشانه‌های اصلی، داشتن دایره واژگان محدود و عدم ترکیب کلمات با یکدیگر است.

سطوح پایین تعامل و عدم برقراری ارتباط، نشانه دیگری از مشکلات گفتاری است که می تواند در مدلهای مختلف ظاهر شود. مانند:

• اشاره نکردن به تصاویر، زمانی که عکس مورد نظر از کودک پرسیده می‌شود.
• پاسخ ندادن به سوالات (یا پاسخ دادن با کلمات تکراری سوال)
• استفاده مکرر از کلمات اشتباه
• عدم درک اطلاعات و راهنمایی‌هایی مانند: نگاه کردن به آنجا و یا دوستت اینجا است.

در عین حال، تلفظ اشتباه کلمات هنوز طبیعی است. اما دو علامت اصلی مشکلات گفتاری شامل تلفظ اشتباه حروف صدادار و استفاده کم از حروف صامت است.

اگر روند رشد زبانی کودک استاندارد نباشد، ممکن است کمی نگران کننده به نظر برسد. اما این مسئله قطعی نخواهد بود. دلایل زیادی وجود دارد که نشان می‌دهد ممکن است روند رشد زبانی کودک کندتر از حد معمول باشد، با این حال تأثیری بر کیفیت زندگی آن در بلند مدت نگذارد.

اما در نهایت بهتر است هر گونه مشکل بالقوه را در اسرع وقت برطرف کنید. بنابراین اگر گمان می‌کنید فرزندتان مشکل گفتاری دارد، او را نزد یک گفتاردرمانگر ببرید.

علائم مشکلات گفتاری و یا تاخیر در گفتار چیست

چنانچه کودکی به صدا پاسخ ندهد و یا آوا و صدایی نداشته باشد، باید از طرف پزشک معاینه گردد. اما اغلب تشخیص این مسئله که کودک یک مشکل اساسی دارد و یا فقط کمی دیرتر به حرف می‌افتد و زبان باز می‌کند، برای والدین دشوار است. با مشاهده موارد زیر بهتر است به گفتار درمانگر مراجعه کنید:

• تا ۱۲ ماهگی: از حرکات استفاده نمی کند. مانند: اشاره کردن یا دست تکان دادند به عنوان بای بای.
• تا ۱۸ ماهگی: ترجیح می‌دهد برای برقراری ارتباط بیشتر اصوات را بیان کند.
• تا ۱۸ ماهگی: تقلید صداها برای کودک دشوار است و نیز با درک درخواست های کلامی ساده مشکل دارد.
• تا ۲ سالگی: فقط قادر است کلمات و حرکات را تقلید کند و نمی تواند به صورت مستقل کلمات یا عبارات را تولید نماید.
• تا ۲ سالگی: فقط از صدا یا کلمات خاص به طور مکرر استفاده می کند و برای برقراری ارتباط بیشتر و یا بیان نیازهای فوری خود، نمی‌تواند از زبان گفتاری بهره ببرد.
• تا ۲ سالگی: دستورهای ساده را نمی تواند دنبال کند.
• تا ۲ سالگی: صداهای غیر معمول ایجاد می کند.(صداهای گوش خراش یا صداهایی از بینی)

دلایل تأخیر در گفتار چیست

تاخیر در گفتار کودک در حال رشد، ممکن است بر اثر اختلالات دهانی مانند: مشکلات زبان و یا کام (سقف دهان) باشد. همچنین وجود یک فرنولوم کوچک (چین خوردگی بافت زیر زبان) می تواند حرکت زبان را برای تولید گفتار محدود کند. بسیاری از کودکان مبتلا به ضعف گفتار، مشکلات دهان و دندان دارند.

برخی دیگر نیز به علت مشکلات مغزی قادر به هماهنگ کردن لب، فک و زبان برای تولید صداهای گفتاری نیستند. این کودکان ممکن است مشکلات دیگری مانند مشکلات تغذیه‌ای نیز داشته باشند.

اختلال شنوایی نیز یکی از مواردی است که باعث تاخیر در گفتار و مشکلات گفتاری خواهد شد. کودک مبتلا به اختلال شنوایی در درک، تقلید و استفاده از زبان با مشکل روبرو است. عفونت ها به خصوص عفونت های مزمن، می‌تواند شنوایی را تحت تاثیر قرار دهد.

عفونت های ساده و قابل درمان و نیز شنوایی طبیعی از یک گوش، موجب رشد گفتار و زبان به طور طبیعی خواهد شد.

چگونگی تشخیص تاخیر در گفتار و مشکلات آن

چنانچه فکر می‌کنید کودکتان مشکل گفتاری دارد، مهم است که ارزیابی اولیه توسط آسیب شناس زبان و گفتار درمانگر صورت بگیرد. پاتولوژیست گفتار و زبان، مهارت های گفتاری و زبان کودک شما را در بستر وسیعی از آزمایشات، ارزیابی خواهد کرد.

پاتولوژیست آزمون‌های استاندارد را انجام خواهد داد و نقاط ضعف و قوت کودک شما را بررسی خواهد کرد و در نهایت بر اساس نتایج آزمایش، ممکن است گفتار درمانی را برای کودک شما توصیه کند.

به این ترتیب گفتار درمانگر با کودک شما کار کرده تا مهارت های گفتاری و زبانی او را بهبود بخشد و به شما نشان دهد که در خانه چه کارهایی برای کمک به فرزندتان انجام دهید.

نقش والدین در گفتار درمانی کودک

مشارکت والدین بخش مهمی از کمک به کودکانی است که مشکل گفتار و زبان دارند. در اینجا چند راه برای تقویت گفتار در خانه بیان شده است:

• وقت زیادی را با فرزندتان سپری کنید و کودک را به صحبت کردن، آواز خواندن و تقلید صدا و حرکات تشویق نمایید.
• چنانچه کودک تنها با تاخیر در گفتار مواجه است و مشکل اساسی ندارد، والدین با حرف زدن با کودک و نیز داشتن بیان کودکانه، می توانند تلفظ صحیح کلمات و روان صحبت کردن را به او آموزش دهند.
• کودک را به حرف زدن و گفتن جملات به صورت کامل، تشویق کنید.

تشخیص و درمان زودهنگام برای شروع گفتار درمانی، تاثیر بسیار مثبتی روی روند رشد گفتاری یک کودک خواهد داشت. با مراجعه به گفتار درمانگر و انتخاب روش مناسب برای درمان کودک، سرعت بیشتری به روند بهبودی او خواهید داد.